Kuchnia śląska jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych kuchni w Polsce i jest bardzo popularna nie tylko na Śląsku. Zaskakuje także swoją różnorodnością, która wynika z rozmaitych wpływów okolicznych kultur, które jak w tyglu mieszały się w tym regionie. Czym wyróżnia się tradycyjna kuchnia śląska? Jakich dań w jej rozbudowanym menu warto wypróbować?
Czym charakteryzuje się regionalna kuchnia śląska?
Kuchnią śląską nazywa się sztukę kulinarną, która jest charakterystyczna dla terenu Górnego Śląska. To właśnie na tym obszarze przez wiele wieków przenikały się różnorodne wpływy – niemieckie, czeskie, austriackie, polskie czy żydowskie, czego efekty można zobaczyć także w postaci serwowanych na Śląsku potraw. Kuchnia ta łączy również dania regionalne charakterystyczne między innymi dla górskich terenów Podbeskidzia, dawnego Księstwa Cieszyńskiego czy kulinarne tradycje myśliwskie, które kultywowane były w okolicach Pszczyny.
Regionalna kuchnia śląska nie jest zatem jednolita. Można zobaczyć w niej zarówno charakterystyczne dla tego regionu dania, jak i smaki znane poza granicami Polski. To również decyduje o jej popularności, ponieważ jej potrawy można wypróbować nie tylko na Śląsku, lecz także w restauracjach w innych zakątkach Polski.
Kuchnia śląska – jakie produkty są w niej wykorzystywane?
Potrawy przygotowywane na Śląsku charakteryzują się przede wszystkim dużą treściwością i bywają dość tłuste. Bazują one głównie na takich produktach jak mięsa, podroby, mąka, mleko, maślanka, a wśród warzyw najczęściej wybierane są ziemniaki oraz kapusta.
Tradycyjnej kuchni śląskiej przyświeca również prostota. Jej dania są łatwe w przygotowaniu i wykorzystują ogólnodostępne i tanie składniki. Ponadto widać w niej przekonanie, że nie powinno się marnować jedzenia, ponieważ wszystkie elementy poszczególnych produktów są efektywnie wykorzystywane w daniach.
Popularne dania kuchni śląskiej
Kuchnia śląska jest bardzo zróżnicowana, dlatego trudno wymienić wszystkie dania, które serwowano kiedyś i nadal serwuje się w śląskich domach. Wśród nich znajdują się jednak klasyki, a do nich można między innymi zaliczyć:
Rolady
To danie mięsne najczęściej kojarzone z kuchnią śląską. Przygotowuje się je z wołowiny z farszem, głównie z boczku, kiełbasy, cebuli oraz ogórka kiszonego. Rolady doprawia się za pomocą pieprzu, papryki, musztardy.
Na Górnym Śląsku rolady podawane są najczęściej z kluskami śląskimi, czyli gumiklyjzami oraz z modrą kapustą, czyli z poszatkowaną, ugotowaną kapustą czerwoną z dodatkiem smażonego boczku i cebuli.
Karminadle
Wśród często przyrządzanych dań kuchni śląskiej znajdują się karminadle, inaczej karbinadle czy kardinadle. To panierowane kotlety mielone, które przygotowywane są z mięsa wieprzowego i smażone na głębokim tłuszczu.
Golonka
Pozostając w temacie dań mięsnych popularnych na Śląsku, warto też wspomnieć o golonce, czyli o daniu przyrządzanym z fragmentu nogi z tuszy wieprzowej. Golonkę serwuje się najczęściej podczas ważnych spotkań. Podawana jest ona z piwem oraz ciapkapustą, czyli z daniem w formie puree z ziemniaków zmieszanym z kapustą kiszoną.
Żur
Tradycyjną potrawą kuchni śląskiej jest żur, który jest także znaną staropolską zupą. Żur śląski przygotowuje się na bazie bulionu mięsnego oraz zakwasu z mąki razowej żytniej. Podawany jest najczęściej z ziemniakami krojonymi w kostkę, marchewką, kiełbasą, gotowanym jajkiem.
Wodzionka
Określana także jako brotzupa. Jest to regionalna zupa popularna na Śląsku, która przygotowywana jest z chleba i wody wraz z przyprawami – solą, pieprzem, kminkiem oraz skwarkami.
Bratkartofle
Doskonałe jako dodatek i jako danie samo w sobie. Bratkartofle to zapiekane ziemniaki, wcześniej ugotowane oraz okraszone cebulą, boczkiem. Często serwowane są razem z kwaśnym mlekiem.
Parzybroda
Gęsta zupa powstająca z kapusty, określana także jako kapuśniak. Znana głównie na terenach górskich. Przygotowywana jest na bazie wywaru mięsnego, często podawana jest z boczkiem, kawałkami ziemniaków.
Szpajza
Tradycyjna kuchnia śląska to jednak nie tylko zupy i inne dania obiadowe. Na uwagę zasługują także serwowane tu słodkości. Najbardziej znana jest szpajza, która produkowana jest ubitych białek ucieranych z żółtkiem i cukrem. Ma formę gładkiego musu i różne smaki w zależności od dodatków, na przykład truskawkowy, czekoladowy. Na Śląsku szpajza najczęściej jest podawana podczas ważnych okazji, na przykład w trakcie wesel.
Doskonałym miejscem, aby zasmakować w wyśmienitych daniach śląskiej kuchni jest oczywiście Śląsk, jednak tradycyjne potrawy tego regionu można także znaleźć w menu dobrych restauracji na terenie całej Polski.
